ارنستو رافائل گوارا دلاسرنا مشهور به چه گوارا
شخصیتی که تصاویر اش در اکثر جنبش های دانشجویی و جنبش های اعتراضی ضد دیکتاتوری در سراسر جهان دیده میشود.
در استهکلم بیش از ۳۰۰ عنوان کتاب در باره او منتشر شده است.
کلاه مدل وی و تی شرت های با مارک تصویر اش پر فروش ترین نوع در بین جوانان شمرده میشود.
مجله تایم چه گوارا را جزو یکی از صد چهره تاثیر گذار در قرن بیستم انتخاب کرد و بر اساس گزارشی در این مجله، حدود ۷۶ درصد جوانان دنیا این شخصیت را میشناسند و احترام خاصی برایش دارند.
این موضوعات مهم باعث شد که در مورد این شخصیت بزرگ انقلابی و کاریزماتیک مطلبی آماده کنم.
چه گوارا (ال چه)
ارنستو رافائل گوارا دلاسرنا مشهور به «چه گوارا» یا «ال چه» پزشک، چریک، سیاستمدار و انقلابی مارکسیست در ۱۴ ژوئن ۱۹۲۸م در آرژانتین زاده شد. گوارا یکی از اعضای جنبش ۲۶ جولای فیدل کاسترو بود. این جنبش در سال ۱۹۵۹ قدرت را در کوبا به دست‌آورد. چه گوارا چندین پست مهم در دولت آن وقت کوبا از جمله سفیر، رییس بانک مرکزی و وزیر صنایع را بر عهده داشت و پس از آن با امید برانگیختن انقلاب در دیگر کشورها کوبا را ترک کرد. در آن زمان فضای جنبش های استقلال طلبانه و رهایی بخش و مبارزه مسلحانه و چریکی بسیاری از کشورهای جهان سوم را در برگرفته بود و چه گوارا نیز پس از پایان انقلاب کوبا راه گستراندن دامنه این جنبش ها را در پیش گرفته بود. چه گوارا ابتدا در سال ۱۹۶۶ به جمهوری دموکراتیک کنگو رفت و سپس به بولیوی سفر کرد. در اوایل اکتبر ۱۹۶۷ چه‌گوارا در بولیوی طی عملیاتی که توسط سازمان سیا(CIA) طرح ریزی شده بود دستگیر شد. برخی باور دارند که سیا ترجیح میداد گوارا را برای بازجویی زنده در دست داشته باشد، اما در هر صورت او به وسیله ارتش بولیوی کشته شد. همزمان در اروپا جنبش های اعتراضی در بین روشنفکران متمایل به چپ و دانشجویان، جان تازه ای گرفته بود. اولین بار در جریان تظاهرات دانشجویی در میلان ایتالیا در سال ۱۹۶۷ این تصویر چه گوارا در صفوف تظاهر کنندگان دیده شد.
تصویر معروف چه گوارا در بسیاری از اعتراضات ضد حکومتی در سراسر جهان دیده می شود
در سالهای بعد و به خصوص اعتراضات دانشجویان فرانسوی در سال ۱۹۶۸ این تصویر و پوستری که از روی آن طراحی شده بود به خیابانها آمد.
تصویر چه گوارا روی تی شرت دانشجویان انقلابی
در سال ۱۹۶۵ چه گوارا در یک اقدام مخاطره آمیز تصمیم به سفر به غرب آفریقا گرفت تا معلومات و تجربیات خویش را به عنوان یک رهبر پارتیزان به شورشی که آن روزها در کنگو جریان داشت منتقل کند. چه گوارا فکر می‌کرد که آفریقا یک حلقه ضعیف نظام امپریالیسمی است که توانایی یک انقلاب بزرگ را در خود دارد. رییس جمهور مصر جمال عبدالناصر که به خاطر ملاقاتش با چه گوارا در سال ۱۹۵۹ رابطه برادرانه‌ای با وی داشت برنامه چه گوارا در مورد جنگ در کنگو را برنامه خوبی ندانست و برایش پیش نهاد داد تا از این تصمیم خود کنار برود.
اما در مقابل هدف چه گوارا صادر کردن انقلاب کوبا از طریق تربیت کردن جنگجویان محلی سیمبا در مکتب مارکسیست و نظریه فوکو و استراتژی‌های جنگی پارتیزانی بود.
در بامداد ۸ اکتبر ۱۹۶۷ در نزدیکی (لاایگه را) دهکده کوچکی در بولیوی و در نزدیکی کوه‌های آند، چه‌گوارا به همراه چندتن دیگر از گروه چریکی به محاصره ارتش بولیوی که به وسیله ماموران سیا و افسران آمریکایی همراهی می‌شد درآمدند و دستگیر شدند از رزمندگانی که در آن زمان همراه چه گوارا بودند باید از اینتی و کوکو پردو بولیویایی و تومایینی اهل کوبا و افرادی با نامهای مستعار هولیو پابلو آنیستو و دیگران نام برد. چه گوارا چند روز بعد در نزدیکی «وایه‌گرانده » در مدرسه روستایی «لا ایگه را» در «سانتا کروز دلاسیه‌را » به دستور «بار ریه نتوس» دیکتاتور نظامی کشته شد.
فیدل کاسترو می‌گوید:
در زندگی از دو خبر خیلی ناراحت شدم. یکی خبر مرگ مادرم و دیگری خبر مرگ چه گوارا.
سالها از محل دفن چه‌گوارا اطلاعی در دست نبود تا اینکه در سال ۱۹۹۵ یک ژنرال بولیویایی که در عملیات دستگیری او شرکت داشت مکان دفن او را که در کنار باند یک فرودگاه در نزدیکی جایی که در آن به قتل رسیده بود افشا کرد. بقایای جسد چه‌گوارا در سال ۱۹۹۷ م به کوبا انتقال یافت و در سانتا کلارا، شهری که پیروزی‌های زیادی در جریان جنگ‌های انقلابی کوبا کسب کرده بود دفن شد و بنای یادبودی به افتخار او ساخته شد.
چه گوارا در صف انقلابیون
تقریبن نیم قرن بعد از اعدام چه گوارا هنوز هم زندگی وی و کارهایش یکی از بحث‌های ادامه دار در جهان است.
خیلی از صاحب نظران و دانشمندان او را توصیف کردند از جمله؛
نلسون ماندلا از وی به عنوان یک قهرمان نام می‌برد و او را الهام‌دهنده آزادی برای تمامی کسانی می‌داند که آزادی را دوست دارند.
ژان پل سارتر وی را هم روشنفکر می‌دانست و هم از او به عنوان کاملترین انسان عصر ما یاد می‌کرد.
گابریل گارسیا مارکز، نویسنده کلمبیایی و برنده جایزه نوبل ادبیات، زمانی گفته بود که برای نوشتن زندگینامه چه گوارا هزاران سال و میلیون‌ها صفحه لازم است.
آلبرتوکوردا عکاس کوبایی که عکس معروف چه را گرفته می گوید« چه گوارا یکی از نمادهای مقاومت و مبارزه با استعمار است و هرجا حرکتی اعتراضی در جریان باشد خیلی راحت میشود عکس چه را روی پیراهن یا در دست معترضان دید».
چه گوارا در حال روشن کردن سیگار برگ ژان پل ساتر، نویسنده و کنار وی سیمون دوبوار فیلسوف فرانسوی.
پس از مرگ چه‌گوارا، او به عنوان یک تئوریسین، متخصص در فنون جنگی، و جنگ‌آور تبدیل به قهرمان جنبش‌های انقلابی سوسیالیستی در سراسر جهان شد. آلیدا، دختر چه‌گوارا مدعی‌ست که پدرش کمونیست بود، همچنین چه گوارا یک قهرمان ملی دوست داشتنی برای کوبائیان باقی می‌ماند و تصاویر وی روی سکه‌های فلزی کوبایی را زینت داده‌است و دانش آموزان هر روز را در مدرسه با این حرف آغاز می‌کنند که: ما نیز مثل چه خواهیم شد. ترانه آستا سیمپره که به یاد او ساخته شده از ترانه‌های محبوب است و به چند زبان اجرا شده‌است. چه گوارا برای بعضی از بولیویایی‌ها به حضرت ارنست معروف است و او را فرد مقدسی دانسته و می‌پرستند.
خلاصه میتوان گفت که چه را نمیتوان متعلق به کشور خاصی دانست بلکه یکی از اسطوره های تاریخ بشمار می آید. اندیشه های او فراتر از مرزهای جغرافیای و سرزمینی بود.
نقل قولهای معروف از چه گوارا:
1- دستم بوی گل میداد، مرا به جرم چیدن گل محکوم کردند اما هیچ کس فکر نکرد شاید من شاخه گلی کاشته باشم.
2- رسالت یک انسان برای رسیدن به آزادی در صف ایستادن نیست، بلکه بر هم زدن صف است.
3- رهبران بی رحم تعویض میشوند تا رهبر دیگری بی رحم شود.
4- انقلاب سیبی نیست که پس از رسیدن می افتد، ما باید به افتادن اش مجبور کنیم.
(صدیق فرمند)
آرمانشهر 